Het oude nabije oosten - Oudheid Kennismaking met de oude wereld Het oude nabije Oosten. Het - Studeersnel (2024)

Vak

Universiteit

Hogeschool Rotterdam

Geüpload door:

Aanbevolen voor jou

• 16De blois samenvatting deel 1 - 3 Oudheid/Historisch RedenerenOverige100% (1)
• 8Leerdoelen RomeOudheid/Historisch RedenerenOverige100% (1)
• 9De Griekse wereldOudheid/Historisch RedenerenOverige67% (3)
• 2samenvatting De Blois hoofdstuk 2-4.docxOudheid/Historisch RedenerenOverigeGeen
• 26Een kennismaking met de oude wereld deel 1 - 6Oudheid/Historisch RedenerenOverigeGeen

Reacties

Andere studenten bekeken ook

• Proef/oefen tentamen 2015, vragen
• De blois samenvatting deel 1 - 3
• Een kennismaking met de oude wereld deel 1 - 6
• samenvatting De Blois hoofdstuk 2-4.docx
• 3.9 Lesopdracht - GH - Leesplan aanpassen (1)
• Neolithische revolutie oorzaken gevolg toelichting

Gerelateerde documenten

• American History book - ads
• Oudheid Samenvatting
• Leerdoelen Rome
• De Griekse wereld
• Veranderingen onder Augustus, College 10 Oudheid
• Oudheid aantekeningen C1 t/m 12

Oudheid

Kennismaking met de oude wereld

Het oude nabije Oosten.

1. Het ontstaan van de beschavingen in Egypte en MesopotamiëAan de oevers van de Eufraat en Tigris in Mesopotamië en de Nijl in Egypte zijn de eerstebeschavingen ontstaan. Deze culturen kenmerkte zich door toenemende verstedelijking,staatsvorming en uitvinding van het schrift. Voor de ontwikkeling van deze culturen was erde steentijd, die verdeeld wordt in drie periodes. In de oude en middensteentijd leefdenmensen van wat zij vonden en van de jacht, in de nieuwe steentijd kwam de landbouw opgang. Deze overgang wordt ook wel de Neolitische revolutie genoemd.In de landbouw onderscheiden wij regenlandbouw en irrigatielandbouw. Regenlandbouw iskwetsbaarder, aangezien afhankelijk van de hoeveelheid neerslag. Irrigatielandbouw isdaarnaast vele male productiever dan regenlandbouw. In Egypte is er sprake van natuurlijkeirrigatie, het overstromen van de Nijl, in Mesopotamië is er sprake van kunstmatige irrigatie.Dankzij de landbouw konden mensen langer op dezelfde plaats blijven wonen en kwam erruimte voor specialisatie. Een ambtenarenapparaat en priesterkaste ontstonden enverschillende dorpen kregen het aanzien van een stad, de grootste en invloedrijkste aan deoevers van grote rivieren in het vierde millennium.In Mesopotamië ontwikkelde de tempel zich tot een grote organisatie met veel grondbezit,die zich bezighield met landbouw, veeteelt en ambacht. Door de tempeleconomie ontstondrond 3400 het spijkerschrift. Tussen de sedentaire gemeenten en de nomadische stammenontstond een haatliefde- verhouding. Haat uit angst voor plunderingen, liefde omdat beidegroepen elkaars producten nodig hadden.In Egypte zijn de landbouwvoorwaarden gunstiger dan in Mesopotamië, omdat de Nijl voorde zaaitijd overstroomt. Ook is de Nijl van zuiver water, en beschadigt deze de grond dusniet. Ook is Egypte erg goed beschermd door de woestijn, waardoor een stabielesamenleving zonder bemoeienis van buitenaf kon ontstaan.

2. Het derde millenium ( -3000/-2001)De vroege brondstijd (-3000/-2000)

Egypte: het Oude rijk (-2600/-2150)

De geschiedenis van Egypte wordt ingedeeld in Dynastieën en drie rijken. De rijken zijnperioden waarin Egypte een grote voorspoed kende. Deze worden afgewisseld doorperioden van verval, de tussenperioden. Wij onderscheiden: - Het oude rijk (-2600/-2150) - Het middenrijk (-2000/-1800) - Het nieuwe rijk (-1550/-1100)

Voor het oude rijk was er de vroeg-dynastieke periode (-3000/-2600), de periode waarineenheid tot stand is gekomen en het schrift werd uitgevonden. Ook al was er eenheid, degehele geschiedenis blijft egypte bestaan uit een boven en een beneden rijk. Het oude rijk isberoemd geworden door de piramides. In de tijd dat Egypte onder water stond werden deboeren aan het werk gezet om deze tot stand te brengen. Het oude rijk duurde 5 eeuwen

maar kwam tot val doordat de gouwvorsten (provinciehoofden) te machtig werden. Ooknam de hoogte van de overstroming van de Nijl af, wat tot hongersnoden leidden.

Mesopotamië: Sumer en AkkadDe Sumeriërs en de Akkadiërs zorgden voor de vormgeving van Mesopotamië. Hiervanwaren het de Sumeriërs die de steden in zuid-Mesopotamië hebben grootgebracht, schriftop grote schaal hebben toegepast en een begin hebben gemaakt aan de wetenschap. DeSumerische school was een cultuurverspreider over het hele Midden-Oosten. Toch hebbende Sumeriërs nooit grote rijken gekend. Zij leefden in stadsstaten met de tempel als centraalpunt en een priester-vorst als leider. Langzaamaan kwam er een tweedeling tussen weredlijkleider en geestelijk leider die de macht hadden.De Akkadiërs waren Semieren en hebben veel van de Sumerische beschaving overgenomen,maar hielden eigen goden en gebruikten hun eigen taal. Door lokale opstanden ging het rijkAkkad verloren. Er volgde in het derde millenium een wederopbloei: de Sumerischerenaissance. Er werd een groot rijk gecreeërd wat werd bestuurd vanuit een centraal punt.Dit rijk ging weer te gronde door de komst van de Amorieten, aangetrokken door devruchtbare gronden in Mesopotamië. Plaatselijke gouverneurs maakten van de situatiegebruik door eigen dynastieën te stichtten en er ontstond een crisis.

3. Het tweede millennium (-2000/-1001)De middenbronstijd (-2000/-1800)

Egypte: Het middenrijk (-2000/-1800)Tweede tussenperiode (-1800/-1550)Kort voor 2000 V. werd de eenheid in Egypte hersteld door de koningen van de twaalfdedynastie. Zij veroverde Azië en brachten de rust in Egypte terug. Het Middenrijk was eenbloeiperiode van de Egyptische cultuur, in het bijzonder van de literatuur. Aan het einde vanhet middenrijk ging de macht van de koningen weer verloren, het begin van de tweedetussenperiode. In deze periode kreeg Egypte te maken met de Hyksos-dynastie.

Mesopotamië: de Oudassyrische en de oudbabalonische tijdIn het begin van het tweede Millennium kwamen in Mesopotamië twee staten totontwikkeling, Assyrië en Babylonië.

Noord-Mesopotamië, het oudassyrische rijk (-2000/-1750)Rond -2000 werd de stad Assur zelfstandig, met als gevolg een periode van grote bloei. Hierkreeg het koningsschap een meer absoluut karakter met de koning Mári.

Zuid-Mesopotamië, het oudbabylonische rijk (-1800/-1600)In de achttiende eeuw werd babylon een politieke grootmacht. De basis voor deBabylonische beschaving werd gelegd door Hammurábi. Lang heeft het rijk niet kunnenbestaan. Kort na -1600 werd het rijk ingenomen door een koning van het oudhetitische rijk.Het oudbabylonische rijk kon zich niet meer herstellen.

De late bronstijd (-1600/-1200)

koning speelde in de godsdienst een grote rol, soms was hij opperpriester. Hij beschouwdezichzelf als eerste dienaar van de oppergod, als uitvoerder van de wil van de goden. Tochwerden de koningen in Voor-Azië nooit als goddelijk gezien. In Egypte was dit wel het geval.Wel was de koning als persoon een gewoon mens met menselijke eigenschappen, bad hij totde goden en stond hij niet op dezelfde voet als de Egyptische goden. Particulieren haddenmeestal hun eigen beschermgod.De Egyptenaren meenden dat het leven na de dood prettig en als op aarde kon doorgaan,mits het lichaam in stand bleef. Voor de mesopotamiers was het leven na de dood grauw.Het scheppingsverhaal is beschreven in de Gilgames-epos.Naast polytheïsme is er henotheïsme en monotheïsme. Achnaton verhief de zonnegodboven anderen goden, maar hanteerde hiermee niet meteen een monotheïstischegodsdienst. Wij weten namelijk niet of Achnaton van mening was dat andere goden nietbestonden. De hervorming van Achnaton sloeg niet aan omdat het een te groteomschakeling was in de Egyptische cultuur. In Israël werd wel een monotheïstischegodsdienst gehandhaafd, het jodendom. In de buurt van monotheïsme kwam de Perzischegodsdienst.

6. Economie en maatschappijAgrarische economieDe gehele oudheid was de basis van de economie agrarisch. Grondbezit was de voornaamsterijkdom die er bestond. In het nabije oosten waren de tempel en paleis de grootstegrondbezitters. In Sumerië stonden koning en tempel nooit los van elkaar. De koning was debouwer van de tempel en nam deel aan belangrijke rituelen. In Egypte bestond paleis entempelbezit ook, maar het onderscheid is daar niet zo makkelijk te maken, omdat de tempelin feite een staatsbezit was.

Redistributie-economieIn het hele nabije oosten waren paleis en tempelhuishoudens de motor achter de economie.In Egypte was sprake van een redistributie-economie, geleid door het paleis. De staatverzamelde via belastingen de landbouwoverschotten en herdistribueerde die in vorm vantoeslagen aan het niet producerende deel van de bevolking. De basis van deze economiewas de boer. Ook in Mesopotamië is deze economie bekend. In Sumerië werd een deel vande grond van de tempel gebruikt voor eigen gebruik, een deel werd toegewezen aan mensenin dienst van de tempel en een deel werd verpacht. Langzamerhand werd het paleis steedsbelangrijker.

BetaalmiddelenIn de geldloze economie waren voedselrantsoenen een belangrijke beloning. Ook landerijengolden als beloning. Voor de handel is het werken met vaste betaalmiddelen enrekeneenheden van groot belang. Als betaalmiddel zijn graan, zilver,, goud, tin en kopergebruikt. Hiervoor bestonden geen vaste gewichtseenheden. Zilver en koper werden steedsmeer als betaalmiddel gebruikt, waardoor de stap naar geld niet meer zo groot was.

Handel

Handel was in de gehele oudheid een riskante zaak. De te verhandelen producten moestendaarom licht, niet bederfelijk en kostbaar zijn. Vervoer van grote hoeveelheden was alleenmogelijk per schip. Omdat handel duur was, waren tempel en paleis meestal deopdrachtgevers en geldschieters. Dat betekende niet dat de handelaren zonder meer indienst van paleis of tempel stonden. Er werd een algemene kas opgericht.

Sociale stratificatieOveral in het oude oosten was er sprake van een gelaagde samenleving. Er was onderscheidin rol, rijkdom en arbeid. Ook was er verschil tussen vrije en slaaf. Slaven waren er inverschillende typen. Het meest onvrij was het type dat als koopwaar werd behandeld,meestal buitenlanders. Dan waren er nog schuldslaven, die iets meer rechten hadden,genoemd in het wetboek van Hammurabi. Slaven deden uiteenlopend werk.Krijgsgevangenen werden gedood of toegewezen aan tempels en paleizen. Het liefst lietentempels en paleizen hun grond bewerken door vrije pachters. Er was in het oude oostensprake van klassenjustitie, de straf hing af van tegen wie de misdaad begaan was.

7. RijksbestuurKoningsschapHet koningschap was de gehele oosterse geschiedenis de normale bestuursvorm. Functiesvan de koning waren die van legeraanvoerder, opperrechter en hogepriester. De koningsprak ook recht. De macht van de koningen was in de regel absoluut. Toch zijn er welperioden waarin de koning rekening moest houden met een raad van oudsten en/of vrijeburgers.

Het bestuursapparaatVoor het bestuur werd de koning bijgestaan dor ambtenaren die meestal met land beloondwerden. Speciale problemen gaf het land van een groot imperium. We verdelen eenimperium in periferie en kernland. Periferie werd bestuurd als vazalvorstendom of alsprovincie. In vazalvorstendommen kon de koning gewoon op de troon blijven zitten, mits hijbeloofde loyaal te zijn. De grens tussen kernland en periferie kon vervagen indien provinciesin sterke mate met het kernland geïntegreerd werden. Dit kon gebeuren door provincies opdezelfde wijze te behandelen als het kernland.

LegerDe gewone boerenbevolking werd voor de oorlog opgeroepen en de beste tijd was gelijk nade oogst. Langzamerhand werd het leger een instituut. Dit kwam door een specialetoewijzing en de komst van de strijdwagens. Hierdoor was oorlogvoering niet meerseizoensgebonden. Sinds de Perzische tijd kwam het huurleger steeds meer in gebruik.